|
Bilişsel Davranışçı Terapinin temellerinden olan Bilişsel Yeniden
Değerlendirme (cognitive restructuring) veya Farkındalık Temelli
Terapilerinin hepsinin de ortak hedeflerinden birisi aslında emosyon
regülasyonudur. Emosyonların regülasyonu davranışların da kontrolünü
sağlamaktadır (veya tersi).
Bilişsel çarpıtmalar aslında farkında olmama halinin bir sonucudur.
Yargılar, bilişsel çarpıtmalara yol açar. Farkındalık Temelli
Terapilerin getirdiği yargısızlık ve kabullenme, bilişsel çarpıtmaların
oluşmasını engeller.
Bilişsel üçlünün tümü "değersizlik, çaresizlik, umutsuzluk" yargılardan
oluşmaktadır. Geçmiş ve gelecekle uğraşın sonucudur. Acılardan kaçmanın
veya ertelemenin basit bir bedelidir. Düşüncelere bağlanmanın bir
tezahürüdür. Farkındalık Temelli Terapilerinin kullandığı yöntemler olan
yargısızlık, kabullenme, şimdiye odaklanma ve bilişsel ayrılaşma, işte
bu noktada değişime yol açmaktadır.
Bilişsel şema; özel durumlardaki deneyimlerin özetlenmesinden oluşan
geçmiş bilgilerin, organize bilişsel yapılarıdır. Şemalar yeni bilginin
işlenmesinde ve depolanmış bilginin geri çağrılmasında etkin olur. Bu
şemalar birçok sorunun oluşumunda kaynaktır. Şemalardan arınmak için
yargısız bir şekilde şimdiye odaklanmak etkili olabilmektedir.
Yazan: Kültegin Ögel
|
